Dit zijn de voor- en nadelen. En zo kan het beter.
Er is veel discussie gaande over de invoering van de Nutri-Score*. In onder andere Frankrijk, België en Duitsland wordt de Nutri-Score al gebruikt. En ook in Nederland verschijnt deze steeds vaker op verpakkingen. Toch zijn veel betrokken partijen zoals voedingsdeskundigen, voedselaanbieders en voedingsproducenten het nog niet met elkaar eens over de inzet en effectiviteit.
Begin 2023 komt er meer duidelijkheid over het gebruik en de invoering van de Nutri-Score in Nederland. Maar wat zijn de voor- en nadelen van de Nutri-Score als we kijken naar gedrag en de manier waarop consumenten keuzes maken? Wat werkt er goed, en wat (nog) niet? En hoe kunnen we consumenten zo effectief mogelijk helpen om gezondere keuzes te maken?
*Nutri-Score is een voedselkeuzelogo om consumenten te helpen om gezonder te kiezen met behulp van kleuren (groen, geel, oranje, rood) en letters (A-B-C-D-E). De score wordt gebaseerd op de samenstelling van voedingswaarden. Deze wordt vergeleken met producten uit dezelfde productgroep. |
|---|
De voordelen van Nutri-Score:
Nutri-Score helpt mensen die graag een gezondere keuze willen maken
Het gebruik van kleuren en letters op de voorkant van verpakkingen maakt de score voor consumenten duidelijk, herkenbaar, begrijpbaar en gemakkelijk te verwerken. Dat is een verbetering ten opzichte van de huidige informatie over voedingswaarden. Het helpt én herinnert consumenten om gezondheid mee te nemen in hun overweging. Ook als er een overvloed is aan aanbod en informatie, zoals in de supermarkt bijvoorbeeld.
Vooral bij twijfel tussen meerdere producten binnen een bepaalde productgroep of -categorie wordt de gezondere keuze gemakkelijker
En dat is juist waar veel consumenten die gezondheid belangrijk vinden de meeste moeite mee hebben. Dus niet: “eet ik een stuk fruit of een koekje?” (want mensen weten wel dat fruit gezonder is), maar: “ik wil graag een koekje. Kan ik dan beter dit koekje kiezen, of dat koekje?”.
Daarmee geeft de vergelijking binnen een bepaalde productgroep de consument ook handelingsperspectief
Gezondheid en bewuste keuzes maken betekent niet dat je bijvoorbeeld alleen maar water mag drinken. In dat geval zouden veel mensen afhaken. Maar kies in plaats van limonade met suiker bijvoorbeeld eens voor limonade zonder suiker. Dat is een verbetering die voor veel mensen wel haalbaar is.
Nutri-Score gaat niet alleen over het als goed bestempelen van de ‘bewuste keuze’, maar ook over de andere kant van het verhaal: 'dit is eigenlijk geen bewuste keuze’
Dat geeft de consument een eerlijker en vollediger beeld en kan producenten motiveren om hun producten gezonder te maken.
De nadelen van Nutri-Score:
Nutri-Score heeft weinig of zelfs een averrechts effect op mensen die gezondheid niet belangrijk vinden of er niet mee bezig zijn
Zij zijn namelijk minder bekend met het logo. Hierdoor kennen en herkennen zij het logo niet, en vervalt het effect ervan. Daarnaast kunnen producten die als gezonder worden bestempeld met de Nutri-Score in hun ogen minder lekker zijn. Dat kan ervoor zorgen dat zij juist voor minder gezonde opties kiezen.
Nutri-Score sluit (nog) niet (altijd) aan bij andere gezondheids- en voedingsadviezen
Zo sluit de Nutri-Score niet altijd goed aan bij het advies uit de Schijf van Vijf, ontbreekt er informatie over de keuze tussen twee productgroepen, en zegt het weinig over het volledige voedingspatroon van mensen. Dat kan voor verwarring en onduidelijkheid zorgen.
Er bestaat ook een risico op compensatiegedrag
Als een product binnen een bepaalde categorie bijvoorbeeld beter scoort dan verwacht, kunnen consumenten denken dat het oké is om veel van dit product te nemen, of om extra veel andere (ongezonde) dingen te eten.
Het legt te veel verantwoordelijkheid bij de consument
Consumenten informeren over wat wel en niet gezond is, legt de verantwoordelijkheid voor het maken van gezonde keuzes bij de consument neer. Maar veel (dagelijkse) situaties zijn zo ingericht dat consumenten niet in staat zijn om rationele keuzes te maken op basis van deze informatie. Zo worden ze alsnog naar ongezonde keuzes gestuurd.
Er moet gewerkt worden aan de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van de Nutri-Score
Die heeft door alle discussie rondom de werking ervan namelijk een flinke deuk opgelopen. Daardoor zullen consumenten sceptischer zijn over de invoering en effectiviteit.
Dus, wel of geen Nutri-Score?
De Nutri-Score kan consumenten zeker helpen bij het maken van gezondere keuzes. Maar (de werking van) de Nutri-Score is nog niet perfect. Niks doen en wachten tot er een perfect alternatief is gaat consumenten ook niet helpen om gezondere keuzes te maken. Nutri-Score duikt steeds vaker om ons heen op. Als dat niet consistent gebeurt, zal dat zorgen voor nog meer onduidelijkheid, scepticisme en zelfs onverschilligheid bij consumenten. Daarom is het belangrijk om de Nutri-Score door te voeren, consistent in te zetten én door te ontwikkelen.
Aandachtspunten bij de invoering en doorontwikkeling van Nutri-Score:
1. Voor de acceptatie en het effect van de Nutri-Score is het belangrijk dat er consensus komt over de inzet en bruikbaarheid ervan. Voedingsexperts moeten op een lijn komen te zitten: waar is Nutri-Score nu al goed voor? Waar kan en moet het beter? Op basis hiervan moeten er keuzes worden gemaakt over de inzet van en communicatie rondom Nutri-Score.
2. De Nutri-Score moet in de juiste context worden geplaatst voor consumenten die graag weloverwogen een gezondere keuze maken. Dat kan bijvoorbeeld door duidelijker aan te geven binnen welke productgroep er vergeleken is, door een overkoepelende gezondheidsscore toe te voegen, en/of door consumenten goed te informeren over waar de Nutri-Score wel en niet geschikt voor is.
Of dat dan niet veel te veel informatie is? Consumenten die gemotiveerd zijn om een gezondere keuze te maken, zijn ook bereid om meer informatie te verwerken. Consumenten die niet gemotiveerd zijn, zullen deze informatie sowieso niet verwerken. En dat brengt ons meteen op het laatste punt:
3. Consumenten zijn niet altijd gemotiveerd om gezondere voedingskeuzes te maken, en worden nog te vaak naar ongezondere voedingskeuzes gestuurd. De Nutri-Score zal daar niks aan veranderen. Daarom moet Nutri-Score altijd een aanvulling op en geen vervanger zijn van educatie over gezonde voeding en levensstijl, goede marketing voor gezonde keuzes en (systeem)veranderingen zoals het verminderen van het aanbod aan ongezonde producten.
