In het Nationaal Preventieakkoord toonden supermarkten hun goede bedoelingen op het gebied van gezondheid. Ze willen zich inzetten om de keuze voor gezonde voeding te stimuleren. In recent onderzoek concluderen vier gezondheidsfondsen echter dat er nog veel verbetering mogelijk is voor onze supermarkten. Hoe richt je een supermarkt nou zo in dat deze juist de gezonde, en niet de ongezonde voedingskeuzes uitlokt, zonder het aanbod en de keuze te beperken?
Een aantal belangrijke knoppen die in de supermarkt bepalen welke keuzes mensen maken, zijn:
Persoonlijke normen en waardes: wat vinden mensen belangrijk als het gaat om voeding? Vinden ze het bijvoorbeeld belangrijk dat het lekker is, gezond is, gemakkelijk is of goed vult? De meeste mensen vinden gezondheid wel belangrijk, maar zijn er in de supermarkt niet zo actief mee bezig. Daarom kiezen ze eerder op basis van smaak (wat lijkt me lekker) en functionaliteit (wat heb ik nodig).
Herkenbaarheid en aantrekkelijkheid: welke keuzes sluiten duidelijk aan bij hetgeen mensen belangrijk vinden? En welke keuzes zijn het meest aantrekkelijk? In de supermarkt is het niet altijd duidelijk welke keuzes gezonder zijn dan anderen. Daarnaast lijken ongezondere keuzes vaak aantrekkelijker dan gezonde keuzes.
Gemak en beschikbaarheid: welke keuzes zijn het meest gemakkelijk en beschikbaar? In de supermarkt is het aanbod aan ongezonde producten vaak prominenter aanwezig dan gezonde producten.
Aan de supermarkten de uitdaging om de situatie zo in te richten dat deze knoppen op de juiste manier geraakt worden, om zo gezondere voedingskeuzes uit te lokken. Een aantal belangrijke stappen die elke supermarkt zou moeten nemen, zijn:
Maak de keuze voor gezonde voeding de gemakkelijkste keuze. Dat kan door gezonde keuzes prominenter te maken, en ongezonde keuzes minder prominent. Zo zorg je dat mensen zonder er te veel over na te denken eerder verantwoorde keuzes maken, dan onverantwoorde.
Maak gezonde opties minstens net zo aantrekkelijk als ongezonde opties. Bijvoorbeeld door bij gezonde opties niet te focussen op gezondheid, maar (vooral) ook op andere aspecten die mensen belangrijk vinden, zoals smaak of versheid. Zo zorg je dat ook mensen die gezondheid niet zo belangrijk vinden, toch meer verantwoorde keuzes maken.
Maak het voor mensen die gezondheid wel belangrijk vinden duidelijk welke producten gezond en ongezond zijn, bijvoorbeeld met de Nutri-score. Zo kunnen mensen met de intentie om gezonde keuzes te maken een weloverwogen keuze maken.
Natuurlijk is dit maar een greep uit alle knoppen uit de gedragskaart die belangrijk zijn voor gezonde voedingskeuzes, en kunnen supermarkten veel meer doen om gezond gedrag te stimuleren. Belangrijk is vooral dat zij hun rol en invloed erkennen en verantwoordelijkheid nemen. De manier waarop zij de situatie inrichten, heeft namelijk grote invloed op de keuzes die consumenten maken.
Door met een goede gedragsstrategie de hele situatie zo in te richten dat deze zo veel mogelijk knoppen voor gezondere keuzes indrukt, kunnen supermarkten écht een impact maken. De uitdaging voor supermarkten is hierbij vooral dat het gaat om een brede doelgroep: wat voor de een werkt, werkt voor de ander niet altijd. Een groot voordeel voor de supermarkten is dat zij een fysieke ruimte hebben: die kunnen zij volledig zo inrichten dat deze een gezonde voedingskeuze uitlokt.